Oke, eerlijk..... Wat was jullie eerste gedachte na het zien van dit artikel?

http://m.standaard.be/cnt/dmf20160914_02468290

‘Richt op school ruimte in waar jongeren zich kunnen verwonden’

‘Om te voorkomen dat zelfverminking zich verder verspreidt onder jongeren, moet er op scholen een ruimte worden ingericht waar jongeren discreet zichzelf kunnen verwonden zonder dat de andere studenten het zien’, zegt CLB-medewerkster Nadine Callens naar aanleiding van een onderzoek rond zelfverminking bij jongeren. Specialisten zijn verdeeld over het idee.

14/09/2016 om 15:21 
Binnenland

Maar liefst één op de vijf jongeren tussen 12 en 18 jaar heeft zich al eens bewust verwond, blijkt uit onderzoek aan de Vrije Universiteit Brussel. En dat heeft voor een deel te maken met sociale media. Op sites als Tumblr of Instagram worden geregeld foto’s gepost van armen of benen vol snijwonden. Er zijn zelfs speciale websites en chatrooms waar technieken worden uitgewisseld om efficiënter of dieper te snijden.

‘Jongeren zijn de laatste jaren veel individueler en meer teruggetrokken gaan leven’, weet gezinstherapeut Freddy De Staercke, die meewerkt aan het onderzoek, dat nog loopt. ‘Daardoor kunnen ze vaak moeilijker hun emoties uiten en wordt zelfverminking al gauw een manier om die emoties er toch uit te laten. En voorbeelden of tips op sociale media, kunnen dat zeker versterken.’

Dat zegt ook hoofdonderzoekster Imke Baetens, professor aan de VUB. ‘We hebben de rol van sociale media in België nog niet onderzocht, maar uit Amerikaanse onderzoeken blijkt wel dat dit een belangrijke factor is. Het zien van wonden werkt erg triggerend voor jongeren om dit zelf te doen. Op sociale media, maar ook bij vrienden of zelfs in sommige gevallen familie.’

‘Het klopt inderdaad dat zelfverminking zien er voor veel jongeren toe leidt dat ze het zelf gaan doen, maar of sociale media daar nu per se een grote rol in spelen, weet ik niet’, reageert psycholoog Pieter-Jan De Schryver. ‘Ik denk dat het probleem eerder ligt bij het zien bij vrienden en lotgenoten. Dat leidt vaak tot epidemieën van zelfverminking in instellingen.’

Verbod op school

Om net te voorkomen dat die epidemieën onder andere ontstaan in scholen, stelt CLB-medewerkster Nadine Callens in Knack voor om in scholen een verbod uit te vaardigen om openlijk te krassen of verwondingen te tonen aan medeleerlingen. ‘Ik pleit zelfs voor een ruimte op school waar een leerling zich mag krassen als hij het echt niet meer kan houden. Heel discreet, natuurlijk. Dan is de school er tenminste zeker van dat het in de beste omstandigheden gebeurt, de wonden goed kunnen worden verzorgd en andere leerlingen er niet mee worden geconfronteerd’, klinkt het.

‘Dat lijkt me nu weer niet zo’n geweldig idee’, zegt De Schryver. ‘Om te beginnen is zo’n verbod totaal niet afdwingbaar en zo’n ruimte normaliseert het probleem ook meer. De richtlijn is altijd om zo weinig mogelijk aandacht te schenken aan de wonden, maar des te meer aan de problemen erachter. Met zo’n verbod en zo’n aparte ruimte schenk je net veel aandacht aan die verminking en gaat de schreeuw om aandacht, die het vaak is, niet verdwijnen. Het hoofddoel moet blijven om alternatieven te zoeken voor die verminking en niet om het te faciliteren.’

Imke Baetens is het daarmee eens. ‘Ik ben er wel een voorstander van om aan jongeren te vragen om hun wonden niet te tonen aan medeleerlingen, maar een verbod is natuurlijk niet erg haalbaar. Er moet vooral een open klimaat gecreëerd worden waarin over problemen kan gepraat worden. Daarom vind ik zo’n ruimte ook een slecht idee. In de psychiatrie gebeurt dat, maar dat is onder leiding van professionals. Voor een school die daar geen ervaring mee heeft, lijkt het me nogal gevaarlijk om dat te gaan doen. Je moet het ook niet gaan promoten.’

Freddy De Staercke is wel een voorstander van controle op dit fenomeen. ‘Iedere school kiest natuurlijk zelf hoe ze hiermee omgaat en het is niet aan mij om te zeggen of dit een goed of slecht idee is. Maar ik ben er wel voorstander van om zoiets gecontroleerd in de hand houden, zodat je een beter zicht hebt op wie zich verwondt en het dus gerichter kunt aanpakken.’

Preventieproject

Baetens en haar team zijn ondertussen ook gestart met een preventieproject op school. ‘Het project loopt nu op zeven scholen’, vertelt ze. ‘We delen aan 1.200 jongeren een preventiepakket uit, gebaseerd op een programma dat in Nederland al geholpen heeft. In het pakket zitten lessen en technieken om het zelfvertrouwen en het geluk bij jongeren op te krikken. Daarnaast krijgt een deel van die leerlingen ook extra lessen over zelfverminking. En aan de hand van de resultaten gaan we later bekijken of er nog extra preventie nodig is.’

Ook preventie van ouders blijkt belangrijk, want van maar één op drie kinderen zijn de ouders ervan op de hoogte dat hij of zij zich verminkt. ‘Daarom ben ik al blij dat het in de media komt’, zegt Baetens. ‘Zo wordt de aandacht gevestigd op het probleem. Maar het is gewoon belangrijk dat ouders attent zijn en genoeg met hun kinderen praten, zodat problemen bespreekbaar zijn.’

Medisch onderzoek

Toevallig pleit vandaag ook de Vlaamse Wetenschappelijke Vereniging Jeugdgezondheidszorg (VWVJ) ervoor om medische onderzoeken minder te richten op fysieke onderzoeken, maar om meer te praten met de jongeren. ‘Ik ben daar absoluut een voorstander van’, zegt Freddy De Staercke. ‘Ik pleit op het gebied van depressies en aanverwanten al een tijd voor minder diagnosticering en medicatie, en meer praten met de persoon. Zeker op zo’n jonge leeftijd zijn de hersenen nog positief te stimuleren door te praten. Dat kan zeker voor minder depressies zorgen.’

Ook Baetens is tevreden met het voorstel. ‘Artsen zijn vaak de eersten die een probleem kunnen signaleren als zij iets opmerken. Door meer te praten met jongeren, kunnen zij die signalen ook sneller opvangen. Maar jongeren die echt een probleem hebben met zelfverminking, moeten natuurlijk wel doorgestuurd worden naar gespecialiseerde hulp.’ Er zijn op dit moment veertig therapeuten opgeleid om zich speciaal met deze problematiek bezig te houden.

Wie na het lezen van dit artikel vragen heeft over zelfverwonding kan terecht op de website www.zelfverwonding.be.

Ruben Van Lent